Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι αιτίες συνεχούς ανατίμησης του κόστους των προϊόντων;
Οι μεγάλες ανατιμήσεις ξεκίνησαν μετά την ύφεση της πανδημίας, όταν αυξήθηκαν οι τιμές του φυσικού αερίου με το πρόσχημα της ανάπτυξης και της αυξημένης ζήτησης. Ακολούθησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και τις τεράστιες αυξήσεις σε πρώτες ύλες, καύσιμα, μεταφορικά κ.α. Όμως εδώ κι ένα χρόνο το κόστος των καυσίμων, των μεταφορικών, των πρώτων υλών έχουν μειωθεί. Οι τιμές παραγωγού μειώθηκαν κατά 7,5% στη χώρα μας το 2023. Δεν υπάρχει λοιπόν, κανένα πρόσχημα πλέον για ανατιμήσεις. Τα ποσά των αυξήσεων πηγαίνουν όλα στα κέρδη των εταιρειών. Είναι ο «πληθωρισμός της απληστίας» όπως λέγεται.
Η κυβέρνηση εξαγγέλλει συνεχώς μέτρα. Γιατί δεν έχουμε εμφανή αποτελέσματα;
Η κυβέρνηση κάνει επικοινωνιακή διαχείριση σε ένα θέμα που αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα των νοικοκυριών. Στην Ελλάδα στατιστικά ο πληθωρισμός σε όλα τα προϊόντα είναι αυξημένος κατά 30% σε σχέση με την Ευρώπη, την ίδια στιγμή που οι αποδοχές είναι πολύ μικρότερες. Αυτό δείχνει όχι μόνο αδυναμία αλλά και συνειδητή πολιτική ανακατανομής του εισοδήματος στη χώρα μας, που στη πράξη σημαίνει ενίσχυση των επιχειρήσεων και αδιαφορία για τους πολίτες.
Υπάρχουν καρτέλ στην αγορά;
Στη χώρα μας δεν λειτουργεί καν η «ελεύθερη οικονομία» που υποτίθεται θα έδινε λύση στο πρόβλημα των υψηλών τιμών. Αντίθετα υπάρχει η ασυδοσία της αγοράς με καρτέλ, εναρμονισμό τιμών προς τα πάνω, τριγωνικές συναλλαγές για αύξηση του κέρδους, μείωση ποσότητας στις συσκευασίες, πιστωτικά τιμολόγια και εκπτώσεις «κάτω από το τραπέζι». Η κυβέρνηση δεν φαίνεται να θέλει να βάλει κανόνες σε αυτό το πάρτι αισχροκέρδειας.
Τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί σε επιχειρήσεις θεωρείτε ότι ήταν αρκετά και ότι έφεραν αποτέλεσμα;
Δεν υπάρχουν οργανωμένοι συστηματικοί και ουσιαστικοί έλεγχοι στην αγορά. Τα αποσπασματικά πρόστιμα που ανακοινώνονται για λόγους εντυπωσιασμού, αν εισπράττονται τελικά, είναι ελάχιστα σε σχέση με τα κέρδη από τις παράνομες πρακτικές αυτών των επιχειρήσεων.
Θεωρείτε ότι μέτρα όπως το market pass ή η κάρτα καυσίμων έδωσαν ουσιαστικές ανάσες στο καταναλωτικό κοινό;
Ο πληθωρισμός τα τελευταία χρόνια έχει μειώσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών κατά 20%. Τα διάφορα «επιδόματα φτώχιας» όπως ονομάζονται είναι ελάχιστα σε σχέση με την απώλεια εισοδήματος των πολιτών. Στατιστικά το 50% των εργαζομένων έχει αποδοχές κάτω από 850 ευρώ το μήνα και με αυτά τα λεφτά καλείται να ζήσει ολόκληρη οικογένεια.
Πόσο μπορεί να αντέξει το μέσο ελληνικό νοικοκυριό με αυτές τις δαπάνες και ενώ αυξάνονται συνεχώς και άλλα πάγια, όπως οι λογαριασμοί ΔΕΚΟ, τα ενοίκια των κατοικιών κλπ;
Το πρόβλημα της ακρίβειας εξαθλιώνει όλο και περισσότερους πολίτες ενώ αγγίζει πλέον και τα λεγόμενα μεσαία νοικοκυριά. Η μείωση της κατανάλωσης, η στροφή σε μη ποιοτικά προϊόντα, η παραμέληση της υγείας και η πτώση του επιπέδου της ποιότητας ζωής είναι κάποια από τα ορατά αποτελέσματα.
Τα σούπερ μάρκετ και οι επιχειρήσεις γενικότερα υποστηρίζουν σε πολλές περιπτώσεις ότι αδυνατούν να συγκρατήσουν περισσότερο τις τιμές και ότι το έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια με προσωπικό κόστος. Θεωρείτε ότι ισχύει κάτι τέτοιο;
Η κερδοφορία των μεγάλων επιχειρήσεων και ειδικά των σούπερ μάρκετ, των εταιρειών καυσίμων, ενέργειας και των εισαγωγικών εταιρειών ανέρχεται σε δισεκατομμύρια ευρώ, σχεδόν διπλάσια από το προηγούμενο διάστημα. Είναι χρήματα που έφυγαν από τις τσέπες των καταναλωτών, με την ανοχή του κράτους. Η Ελληνική οικονομία στους στατιστικούς δείκτες φαίνεται να ανθίζει, ενώ παράλληλα η κοινωνία φτωχοποιείται. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Είναι η λύση το μποϊκοτάζ προϊόντων και επιχειρήσεων;
Όσες κινήσεις μποϊκοτάζ έγιναν ακόμη και στο πρόσφατο παρελθόν η συμμετοχή είναι δραματικά μικρή. Οι καταναλωτές στη χώρα μας είναι απογοητευμένοι, θεωρούν ότι δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα και γενικά δεν έχουν συνειδητοποιήσει τη δύναμή τους. Πρέπει έστω και τώρα να απέχουν από επιχειρήσεις και προϊόντα που ανατιμώνται, να αναζητούν ευκαιρίες σε μη επώνυμα, μη διαφημιζόμενα προϊόντα και να καταγγέλλουν επιχειρήσεις που αισχροκερδούν.
Τι άλλα μέτρα θα προτείνατε για τη μείωση των τιμών και την καταπολέμηση της ακρίβειας;
Έχουμε προτείνει σαν καταναλωτικές οργανώσεις:
- Τη μείωση των άδικων έμμεσων φόρων όπως του ΦΠΑ ειδικά σε βασικά προϊόντα και υπηρεσίες και του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα.
- Την επιβολή πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, σε όλα τα προϊόντα που ανατιμώνται.
- Τη μείωση ή και κατάργηση των πιστωτικών τιμολογίων και των εκπτώσεων «κάτω από το τραπέζι».
- Την ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών, την επιβολή πραγματικών προστίμων σε όσους παρανομούν και την δημοσιοποίηση των ονομάτων τους, ώστε να μπορούν οι καταναλωτές και οι καταναλωτικές οργανώσεις να τους «τιμωρήσουν» με μποϋκοτάζ και αγοραστική αποχή.
Αλέξανδρος Κουτσελίνης
Αντιπρόεδρος της Ένωσης Καταναλωτών Βόλου & Θεσσαλίας
